Татарская свадьба - татарча туй
Вы хотите отреагировать на этот пост ? Создайте аккаунт всего в несколько кликов или войдите на форум.
ФорумПорталПоискРегистрацияВход
Здесь может быть ваша реклама




Поделиться
 

 Килен төшерү

Предыдущая тема Следующая тема Перейти вниз 
АвторСообщение
Гульнара
Администратор
Гульнара

Сообщения : 130
Дата регистрации : 2011-06-19
Откуда : Нижневартовск
Настроение Отличное

Килен төшерү Empty
СообщениеТема: Килен төшерү   Килен төшерү I_icon_minitimeВс Мар 18, 2012 11:15 pm

Кияү йортына килен төшерүнең ике очрагы бар. Беренче очракта яшь килен ире янына үзләре йортында туй мәҗлесе һәм никах төне үткәрелгәннән соң (яисә, җирле йоласына карап, ике-өч көн бергәләп кунганнан соң) күчә. Икенче очракта исә яшь кияү кәләшен загста язылышкан көнне үк үз йортына алып кайта. Ләкин һәр ике очракта да килен төшерү тәртибе нигездә бер төрле. Аерма зур булмаган җирле үзенчәлекләрдә генә.

Мамык юрганнарга төренеп,
Килен төшә бүген авылга.
Борынгыдан килгән гадәт ул -
Авыл чыккан каршы алырга,
Яшь кәләшне күреп калырга.
Кияү йортының капкасы алдына (яки подъезд төбенә) яшь киленне каршыларга дип карты-яше җыелган. Менә бер мәлне урамның икенче башыннан туй машиналарының (туй атларының) килгәне күренә.Төсле ленталар һәм шарлар белән бизәлгән капканы малайлар, кортеж якынлашуга, киереп ачып куялар. Машиналар, кычкырта-кычкырта, ишегалдына үтә. Кияү, капка ачучы малайлар яныннан узганда, алларына вак акча һәм ялтыравык кәгазьле конфетлар сибә.

Машинадан төшкәндә, кияү егет кәләшен күтәреп ала да әнисе янында яткан мендәргә бастыра. (Кайбер якларда килен аягы астына йонлы ягы белән тун, палас, яисә ак җәймә җәяләр.) Кайнана килененә бал-май каптыра.

- Төкле аягың белән, киленкәем. Күңелең май кебек йомшак булсын, телең бал кебек татлы булсын.

Шунда ук улы белән килененә яңа пешкән түгәрәк ипи тешләтү, я булмаса май ягылган, яки тоз сибелгән кибән башын икегә бүлеп ашату гадәте дә бар. Кайбер якларда киленне ипи-тоз белән дә каршы алалар. Килен исә кайнанасына шунда беренче мәртәбә "рәхмәт, әнкәй (әни)" ди һәм, шулай ук ягына карап, аңа бүләк итеп алып килгән яулыгын бәйләтә, яисә иңнәренә юка һәм челтәрле итеп бәйләгән мамык шәл сала, ә кайнатасына түбәтәй кидерә. Яшь кияү кәләшен өйгә күтәреп яки җитәкләп алып керә. Алар артыннан шаһитлар, кияү егетләре һәм ике якның да загстан соң кызны озата йөргән туганнары керә. Аерым төбәкләрдә кыз ягыннан килүчеләрне ишек төбенә тун җәеп һәм ширбәт яки шәраб авыз иттереп үткәрү йоласы да билгеле.

Электән килгән гадәт буенча, бигрәк тә авыл җирендә, кыз артыннан тормыш итү өчен әзерләнгән бирнәсе дә килә. (Кыз бирнәсен шулай ук загска китәр алдыннан "сатып алу" яки бер-ике көн алдан ук илтеп кую гадәте дә бар.) Ягъни - мендәр-ястыгы, өй кирәк-яраклары һәм бүләк әйберләре. Бирнә салынган кыз сандыгын кияү кеше күпмедер акча түләп алырга тиеш. Сандыкны өйгә керткәндә, кызның ир туганнары юри төрлечә каршылык күрсәтәләр: "Сандык ишеккә сыймый бит", "Бик авыр, күтәреп булмый", - дип лаф орган булып кыланалар. Сандык китерүчеләрнең теләген канәгатьләндереп, ахыр чиктә кияү кыз сандыгын өйгә керттерүгә ирешә. Үткенрәк кияү егетләре, ыгы-зыгы арасында, сандыкны урлап та алгалыйлар. Шуннан соң инде киленнең бирнәсен урнаштыралар, бүләкләрен өләшеп бирәләр.

Кызны озатучы һәм кыз каршылаучы яклар өйдә шампанскийлар аттырып, җиңелчә ашап-эчеп алалар. Күп төбәкләрдә шул ук көнне кич, яисә икенче көнне туй мәҗлесе үткәрелә. Әгәр дә моннан алда кыз ягында инде туй үткән булса, әлеге туй кайтарма туй була, үтмәгән очракта исә - кызыл туй яки алыр туй дип атала. Соңгы очракта кайтарма дигән туй берничә көннән яки атнадан соң кыз ягында да уздырылырга мөмкин.

Килен булып төшкән көнне кичке туй мәҗлесенә кадәр, я булмаса икенче көнне кыз көянтә-чиләк белән су алып кайтырга тиеш. Шуңа бәйле рәвештә татарлар яши торган бар төбәкләрдә дә диярлек су юлы күрсәтү дигән бик матур традицион йола үткәрелә. Яшь киленне су юлы күрсәтергә иренең кыз туганнары алып бара. Арада гармунчы да була. Алар чишмә яки кое буенда, җырлашып, киленнең күңелен ачалар, шул исәптән "Су юлы" дигән җырны да башкаралар.

Яшь киленнәргә су юлын
Күрсәтү изге бурыч,
Туры, дөрес юлдан гына,
Килен, йөрергә тырыш.

Һәр көн саен таң яктысы
Сирпеп битеңне үбәр,
Син барасы су юлына
Зөһрә йолдыз нур сибәр.

Ай бизәкле чиләкләрең
Таң суында йөзсеннәр,
Сандугачлар, сайрый-сайрый,
"Уңган килен" дисеннәр.

Мөлдерәмә тулы булса
Һәрвакытта чиләгең,
Зур бәхеткә ирешерсең,
Кабул булыр теләгең.
Килен чишмә суын чиләкләренә тутырып алганнан соң, чишмәгә көмеш (ак төстәге) акча ташлый, әгәр инде коедан алса, чиләк эленгән чылбырның иң очына яулык бәйләп калдыра. Яшьләр киткәч, кем суга беренче булып килә, шул килен бүләген чишеп алырга тиеш була.

Алда без "Килен төшкәндә" дигән әдәби-профессиональ җырны китердек инде. Кияү йортында үтә торган туй мәҗлесендә килен төшерүгә багышланган йола җырлары да башкарыла. Андый җырларны, гадәттә, олырак буын вәкилләре яхшы белә һәм табында шартын, вакытын туры китереп җырлый.

Атларыбыз, атларыбыз,
Канатлы чакларыбыз,
Безнең дә бер булыр икән
Киленле чакларыбыз.

Китмәскә килерең булсын,
Йөзең гел көләч булсын,
Табыныңда һәрвакытта
Балда май, күмәч булсын.

Әй, ай батсын, ай батсын,
Кызарып таңнар атсын,
Тулган айдай яшь киленне
Туганнарыгыз яратсын.

Сезнең кызыл алмагыз,
Безнең кызыл алмабыз,
Сезнең кызыл алмагызны
Саргайтырга алмабыз.
Беренче туй мәҗлесе һәм зөфаф-никах төне кияү ягында үткәндә, табигый инде, кияү мунчасы да икенче көнне аның ягында ягыла. Кайбер якларда шул ук көнне авылның әби-бабайларын җыеп, мулла чакыртып, коръән укыту йоласы да бар. Килен төшерүгә бәйләнешле әлеге йола, әлбәттә, яшьләрнең никахларын ныгыту, киләчәк тормышларын бәхетле итү өчен үткәрелә.


Вернуться к началу Перейти вниз
https://nikyah-tuy.forum2x2.ru
 

Килен төшерү

Предыдущая тема Следующая тема Вернуться к началу 
Страница 1 из 1

Права доступа к этому форуму:Вы не можете отвечать на сообщения
Татарская свадьба - татарча туй :: Котлаулар, сценарийлар, йолалар (поздравления, сценарии, обряды) :: Обряды-
Яндекс.Метрика